آیا تحول از قندهار شروع می شود ؟

نویسنده – محمد قادر مصباح

قندهار بعنوان پایتخت سنتی افغانستان در نظام های شاهی وجود داشته و بحیث مرکز اصلی تحول و تغییر هم در گذشته و هم اکنون مطرح بوده و هست

اگر به این نکته توجه داشته باشیم ذهنیت مان روان تر و راحت کنار میاید، چنانچه در زمان قدرت گیری طالبان در گذشته، قندهار تنها حوزه ای جغرافیای مطمینی بود که با آغوش باز از طالبان و جنگجویان آنان استقبال کرد و ملا عمر رهبر فقید طالبان نیز قندهار را به مرکزیت این گروه انتخاب کرد و تمام فرمانها و دستورات حکومتی را با خیال آسوده از آنجا صادر میکرد و به سراسر منطقه و جهان تکثیر می ساخت و از تنها رهبر تروریستی جهان اسامه بن لادن با کشته شدن و معلول شدن هزاران شهروند پذیرایی کرد و تا آخر و تا دم مرگ رژیم هم رسم میهمانی را بجا آورد ولی اینکه اکنون ملا هیبت الله آخوند زاده بر خلاف ملاعمر با کشته شدن ایمن الظواهری تنها میهمان خود درکابل به احیای مجدد قندهار بعنوان مرکز فرماندهی و قدرت اصلی اهتمام کرده است جای پرسش چندانی نمی گذارد.

تغییرات و تحولات زیادی رخ داده است زیرا که طی تحویل گیری قدرت طالبان در دور دوم ، طالبان خود می گویند که قدرت در کابل حکومت سرپرست است و تمام کابینه اش آدم های قابل اعتماد و سرپرست هستند و بخصوص اینکه هیات های دیپلوماتیک کشورهای همسایه و دورتر از منطقه در کابل حضور داشتند از این جهت برای جلب همکاری های جهانی لازم بود که مرکزیت موقتی در کابل شکل می گرفت.

ما در یک سال اخیر بویژه بارها و بارها شاهد رفت و امد شبکه های بزرگی از علمای جهان اسلام از کشورهای آفریقای ، آسیایی و جنوب آسیا بین کابل و قندهار بودیم ، هییت های دینی از گروههای هودار طالبان و شاخه های نظامی ، امنیتی و ملکی درونی طالبان نیز به قندهار سفر داشتند و یا به آنجا احضار شده بودند، این تنها بازی و یا بیرون نمایی از یک شتاب درونی در بستر فکری طالبان به شمار نمی رود، به نظر من حالا طالبان در چندین لایه دچار تمرکز بیشتر قدرت در قندهار هست

لایه اول در بازی قدرت طالبان بسیار مهم است وجود رهبری شخص ملا هیبت الله آخوند زاده است که بر خلاف حکومت سرپرست و بر خلاف تقاضای جهان فرمان های خشونت زا ، محدود کننده و ضد حقوق اساسی و آزادی های مدنی، سیاسی و علیه کار و آموزش زنان ، توقیف و بازداشت خودسرانه اعضای حکومت پشین ، مصادره جایدادهای مخالفین سیاسی و نقض های فاحش حقوق بشری ، فقر فزاینده و بیکاری با وجود قحطی های پیهم صادر می کند .

تمام این موارد نشانه ای بی اعتمادی و علایم تمام عیار از یک توهم وتخیل از نبودن وجود شخصی بنام ملا هیبت الله آخوند زاده را بوجود اورده است و موجب بدگمانی در بین سطوح رهبری طالبان شده است که گاهی در قالب بیانیه ها و خطابه ها و موضع گیری ها بروز کرده و میکند.

لایه دوم در بازی قدرت در کابل چه در گذشته و چه اکنون نقش بازی کرده و می کند قدرت های منطقه ای بخصوص پاکستان است که تاثیر مستقیم به نحوه حاکمیت در کابل دارد، و ما شاهد درگیری مرزی و رفت و آمد چندین هیات بلند پایه پاکستانی و طالبان بین کابل و اسلام آباد بوده ایم ، واقعیت این است که صدر اعظم های پاکستان بخصوص عمران خان نخست وزیر سابق پاکستان بی علاقه نبود که نقش بی چون چرای خود را در پیوند به بازی منطقه ای تطهیر طالبان مثل مقام های جمهوری اسلامی ایران در مجامع بین المللی ادامه دهد و بعنوان یک لابی همچنان مرکز مدیریت قدرت در بین طالبان باشد و به ظهورهراس افگنی نوعی آمریکایی ( داعش ) کمک کند .

ولی با روی کار آمدن نوازشریف و تشدید حملات طالبان پاکستانی در شهرهای کویته ، پشاور ، اسلام آباد ، لاهور و کراچی این روند اقلا دچار تناقض راهبردی شد و حالا دولت پاکستان با اشاره آمریکایی ها بخاطر نشان دادن ضرب شصت از لاک دفاعی بیرون شده و به یک مبارزه رویا رو در مقابل نیروهای وابسته و دوستان روزهای دشوار گروه طالبان افغانستانی شروع کرده و رفت و آمد بین اسلام و کابل نظر به گذشته کمتر شده است و بازی بگونه ای رقم خورده است که گویا طالبان در مشتهای چین ، روسیه ، ایران و ترکیه افتاده که داعش را پدیده آمریکایی نشان دهد

از سوی دیگر جنگ اوکراین و بازی قدرتهای چون روسیه ، چین ، هند ، ترکیه و عربستان در قالب سازمانهای اقتصادی چون شانگهای ،اوپک پلاس و بریکس از یک سو و قدرت گسترش قلمرو ناتو ، اتحادیه اروپا و آمریکا در سایه پطرو دالرهای بدون پشتوانه از سوی دیگر شکستاندن خسته را در بازوی طالبان دشوارتر ساخته و یا از محراق توجه رسانه ای و سیاسی فقط با چهره های بانوان معترض ، فقر ، نشستهای سیاسی آنلاین و مواد مخدر دیده می شود.

حالا دیده شود که نشستهای فارمت مسکو و قبل از او نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان با خواست اورآسیایی پوتین درسمرقند اوزبیکستان چه تاثیری روی روند مصالحه و پلان درازمدت ثبات در افغانستان تاثیر مثبت می کند و یا همچنان این ملا هیبت الله است که از گوشه ای شهر قندهار به شهروندان افغانستان فرمان صادر می کند و به جهان نشان می دهد که قدرت بلامنازع افغانستان است و جهان و منطقه همچنان توانایی او را در بازی قدرت در قندهاردر سایه فداییان پنهانش نباید نادیده بگیرند.