خشونت جنسیتی در افغانستان

نویسنده: لینا رحمانی

خشونت جنسیتی، خشونتی است که بالای یک شخص به دلیل نقش جنسیتی وی در جامعه صورت گرفته و با استفاده از خشونت، اجبار، تهدید، فریب و انتظارات فرهنگی یا ابزار اقتصادی شخص را وادار به انجام کاری برخلاف خواستش می کند.

گر چه بیش‌ترین نوع خشونت در کشور دامن‌گیر زنان است؛ اما مردان هم ازین امر مستثنا نیستند و با خشونت مواجه شده اند؛ به‌عبارت دیگر خشونت جنسیتی هر عمل خشونت‌آمیز و خشن که سبب صدمات جسمی، روانی یا جنسی در نزد هر دو طبقه، زنان و مردان می شود اطلاق می‌گردد.

خشونت مبتنی بر جنسیت می‌تواند به چندین شکل صورت گیرد:

۱- خشونت جنسی: هرگونه عمل یا تهدیدی است که در اصل جنسی باشد و بدون رضایت قربانی صورت گیرد. خشونت جنسی شامل تجاوز، سوء استفاده، آزار و اذیت جنسی و اجبار به تن‌فروشی می باشد. برعلاوه؛ ازدواج اجباری هم می تواند نوعی از خشونت جنسی علیه زنان باشد؛ چون بدون رضایت طرف صورت می‌گیرد.

فقط قربانیان خشونت های جنسی در کشور زنان و دختران نیستند؛ بل‌که مردان و پسران هم مورد سوء استفاده، تجاوز و خشونت های جنسی قرار گرفته‌ / میگیرند.

۲- خشونت فزیکی یا جسمی: در برگیرنده لت‌و‌کوب، مشت و لگد زدن، قطع اعضا یا قتل می‌باشد. بیش‌ترین آمار ثبت‌شده خشونت جسمی در کشور علیه زنان است که شامل قطع کردن بینی، گوش، لب و انگشتان دست و پا می‌باشد.

۳- خشونت روانی: آزار و اذیت عاطفی و زبانی‌ست که سبب تحقیر و توهین قربانی می‌گردد. شامل جداکردن یک شخص از دوستان، خانواده و سلب آزادی او می‌شود. این نوع خشونت بیش‌تر توسط والدین با وضع قوانین خانوادگی، رفت و آمد و دیگر مداخلات در زندگی فرزندان صورت می‌گیرد. خشونت روانی علیه مردان به‌خصوص نسل جوان، بیش‌تر سبب اعتیاد آن‌ها به مواد مخدر، خود کشی و قتل گردیده که در کشور سطح افراد معتاد را افزایش میدهد. ازسوی هم؛ پیامدهای خشونت های روانی ناتوان کننده‌تر از خشونت های جسمی آن است.

۴- خشونت های اجتماعی و اقتصادی: که مانع حضور یک شخص در جامعه می‌شود. شامل محرومیت فرد از دسترسی به خدمات صحی، تحصیل، کار و حقوق مدنی او می‌شود. بازهم؛ بیش‌ترین قربانیان خشونت های اجتماعی در کشور زنان اند که در بسیاری از ولایات کشور زنان حق تحصیل و کار را ندارند. حتا دست‌رسی چندانی به خدمات صحیح ندارند که نشانه بارز آن مرگ‌ومیر مادران در هنگام زایمان است.

مردان هم از جمله قربانیان خشونت اجتماعی به شمار می‌روند چنانکه در بیش‌تر ولایات کشور مردان برای کسب درآمد و انجام کار، از تحصیل محروم می‌گردند.

۵- خشونت خانوادگی: شامل هرگونه خشونت جسمی، جنسی، روانی و اقتصادی بین شخص با دیگر افراد خانواده و بستگان او میباشد. خشونت خانوادگی واقعیت غیر قابل انکار است. خشونت ها خانوادگی مختص به طبقه یا جامعه خاصی نیست؛ بل‌که در همه کشورهای دنیا و طبقه‌های اجتماعی مختلف می‌توان آنرا یافت. از جمله می‌توان در جامعه‌ای ما افغانستان آن‌را به وضاحت دید. اقتصاد ضعیف، بی‌سوادی و رسم و رواج ناپسند از جمله اساسی‌ترین عامل خشونت های جنسیتی در افغانستان است.